In vogelvlucht door een computer !

We zijn allemaal wel bekend met een computer of een laptop en weten wat we er mee kunnen.
Maar heb je je ooit al eens afgevraagd wat er nu allemaal in een computer zit en hoe het aangesloten is ?
Dat gaan we in dit artikel duidelijk proberen te maken !
We nemen in vogelvlucht een trip door de computer van waar de stroom binnenkomt in de voeding tot uiteindelijk de monitor waarop je alles te zien krijgt.

Bouw van een computer

Een computer is modulair opgebouwd wat niks anders betekend dat je verschillende onderdelen kunt gebruiken om een werkende computer te krijgen.
De verschillende onderdelen bestaan uit bijvoorbeeld voeding, moederbord, processor, videokaart etc. alles netjes gemonteerd in een daarvoor geschikte computer kast/behuizing.
Afhankelijk van je wensen (standaard gebruik zoals internetten, emailen of het uiterste : een zware gaming configuratie) dien je de artikelen te selecteren. Net zoals bij auto’s heb je de goedkope; niet snel, weinig pk’s, weinig opties, maar ook dure auto’s; bloedsnel, een overvloed aan pk’s, voorzien van alle opties.
Denk niet bij aankoop van een computer dat alles hetzelfde is !
Bedenk van tevoren goed wat je wilt gaan doen met een nieuwe computer. Dat scheelt achteraf veel frustratie wanneer je er een gekocht hebt die het niet kan bolwerken wat jij wilt !
Je kunt kant en klare computers krijgen met verschillende configuraties zoals van HP, Dell, Asus, MSI, Acer etc. maar de doorgewinterde gamer zal bijvoorbeeld sneller kiezen voor een zelf samengesteld systeem met componenten expliciet bedoeld voor datgeen hij er mee wil gaan doen.

Computer behuizing

Het begint allemaal bij het kiezen van een kast. Hierin zijn ontelbare varianten denkbaar zoals de saaie standaard computerkast tot een volledig design model met verlichting, ramen en alle andere toeters en bellen die denkbaar zijn.
Elke kast is van binnen qua montage hetzelfde aangezien hierin verschillende standaarden worden gehanteerd.
Zo kun je elk willekeurig moederbord in een willekeurige kast monteren met bijbehorende uitbreidingskaarten.
Maar het zal duidelijk zijn dat je in een compacte kast geen full size ATX moederbord kwijt kunt.
Feitelijk kun je dus gewoon blindelings een kast kiezen geschikt voor de moederbord afmetingen en alles zal passen.
De kast is tevens voorzien van ledjes en knoppen welke je aan kunt sluiten op het moederbord.

De Voeding / Power Supply / PSU

Een vaak onderschat computer onderdeel is de voeding.
De voeding (PSU) zorgt ervoor dat wanneer je er 230 Volt in stopt, er aan de andere kant verschillende kabels uit komen met verschillende spanningen (12 en 5 volt, 3,3 volt etc.) om al je componenten van stroom te kunnen voorzien.
Wanneer je een standaard computer hebt, zal een standaard voeding voldoen, maar een voeding heeft zijn grenzen wat betreft het leveren van vermogen !
Indien je een computer samenstelt voor gamen en dus een dikke videokaart en CPU gaat gebruiken, denk er dan vooral ook bij na om te controleren of je voeding dit wel aan kan !
Investeer in een goede voeding, kies niet de goedkoopste aangezien deze nooit het maximale vermogen dat vermeld is kunnen leveren, en als deze het kunnen, in ieder geval niet voor een langere tijd.
Veelal is een goedkope 900 Watt slechter dan een duurdere 600 Watt voeding !
Een goede voeding zorgt voor een stabiel en lekker draaiende computer !

Het moederboard / mainboard / motherboard / mobo

Elke computer heeft een moederbord nodig. Dit zorgt er namelijk voor dat je de verschillende componenten kunt aansluiten en er mee kunt werken.
Ook de keuze voor een geschikt moederbord is een relatief tijdrovende klus.
Ze zijn te krijgen in alle soorten, maten en denkbare opties.
Bedenk van te voren wat je doel is. Wil je je CPU gaan overklokken ? Denk er dan aan dat, om het uiterste er uit te halen, je hiervoor een moederbord nodig hebt met een geschikte chipset.

Maar ook wanneer je gebruik wilt maken van een zogenaamde SLI of CrossFire configuratie (komen we later op terug bij de Videokaarten) moet je een keuze maken uit moederborden die dit ondersteunen.
Bedenk ook goed of de CPU die je wilt gebruiken geschikt is voor je moederbord !
De CPU socket mag dan wel gelijk zijn aan jouw CPU, maar dat wil niet zeggen dat de CPU dan ook gaat werken !
Je dient in de specificaties op te zoeken of het moederbord geschikt is.

Niet alleen de CPU, maar ook geheugen moet op het moederbord geplaatst worden. Geheugen banken kun je verkrijgen in verschillende types; DDR, DDR2, DDR3, Single Sided, Double Sided, 667, 800, 1066, 1333 of 10600 MHz.
Hou er rekening mee dat niet alles op je moederbord past !
Meer hierover in onder het kopje Het Geheugen

Verder zijn er nog aansluitingen te vinden voor je Harde Schijf (SATA/SAS) en andere datadragers zoals een DVDbrander.

Onderstaand zie je een een afbeelding van een willekeurig moederbord.
Zoals je kunt zien ondersteund deze een SLI Videokaart configuratie (bij nummer 14) Op nummer 1 plaats je de processor, bij 5 het geheugen en bij 12-b de videokaart.
Om een harde schijf of SSD aan te sluiten gebruik je de aansluitingen bij nummer 9

De Processor / CPU

Het hart van de computer, de CPU of Processor, is 1 van de meest belangrijke onderdelen in je computer.
Ook hiervan zijn er verschillende te krijgen. Kies je voor AMD of Intel ?
AMD processoren staan bekend als heethoofden en kunnen dus ontzettend warm worden.
Tot een aantal jaren geleden gold als gouden regel min of meer : Wil je gamen ? Kies dan een AMD processor.
Tegenwoordig zie je steeds meer dat er Intel Processoren gebruikt worden mede omdat ook deze te overklokken zijn maar vooral omdat de nieuwere Intel processoren echt super presteren !

Voor het gamen zie je veel dat er unlocked (overklokbare) Intel Core i5 processoren gebruikt worden.
Waarom geen i7 zul je denken ? Die vraag is eenvoudig te beantwoorden : Bij games is het meestal de Videokaart die al het rekenwerk doet en niet zozeer de CPU. Vandaar dat je met een “mindere” CPU uit kunt, als je daar tegenover een hele dikke videokaart zet.
Wanneer de videokaart te kort komt, zal de CPU dit compenseren door mee te gaan rekenen.
Ook wordt vaak misverstaan dat hoe meer kernen je CPU heeft (de i7 heeft er bijvoorbeeld in totaal 8) hoe beter je kunt gamen.
Dit is niet waar ! De meeste games kunnen namelijk maar gebruik maken van slechts 1 kern/core.
Wat dan telt is kloksnelheid en die kun je behoorlijk laten oplopen wanneer je een Core i5 Unlocked koopt.
Samen op een moederbord met bijvoorbeeld een Intel Z170 chipset kun je de kloksnelheid op laten lopen tot over de 5 GHz !

Wie hard rent, krijgt het warm en met een processor is dit niet anders.
Goede koeling zorgt voor een stabiele werking en langere levensduur.
Bij de CPU’s wordt vaak een standaard koeler meegeleverd :

Ga je je CPU overklokken, houd er dan rekening mee dat de CPU een stuk warmer zal/kan worden en dat een standaard koeler niet meer voldoende koelt en als gevolg schade aan je CPU oplevert.
Je zult dan moeten gaan denken over betere koeling, zoals waterkoeling.
Als je hier niet zo handig mee bent, is het verstandig dit te laten doen door een ervaren iemand.
Verkeerd monteren levert lekkage van vloeistof op waardoor alles kapot kan gaan !

Het geheugen / RAM / Memory

Zoals eerder al vermeld is geheugen in vele uitvoeringen en merken te krijgen.
Het geheugen is het gedeelte waarin tijdelijke zaken worden opgeslagen maar wel binnen handbereik moeten zijn.
RAM geheugen is hier uitermate geschikt voor aangezien dit  vluchtig geheugen is en supersnel (sneller dan een harde schijf).
Wanneer je de computer uit zet, verdwijnt de data uit het RAM geheugen.
Simpel gezegd is het zo : hoe meer geheugen, hoe meer je tegelijkertijd kunt of hoe zwaardere programma’s je kunt draaien.

Het is belangrijk om geheugen te kiezen wat optimaal presteert en samenwerkt met jouw moederbord.
Raadpleeg hiervoor de specificaties van jouw moederbord om te zien welke geheugenconfiguratie, combinatie en hoeveelheid aankan.
Tussen het moederbord en het geplaatste geheugen moet er echt een klik zijn om het uiterste er uit te kunnen halen.
Let op het maximale geheugen wat je kunt plaatsen, wat de maximale grootte per bank kan zijn en hoeveel banken je maximaal kunt plaatsen.
Het heeft namelijk geen zin om 32 GB te plaatsen terwijl het moederbord maximaal 16 GB aankan. Het systeem zal meestal probleemloos op kunnen starten, maar zal gewoon niet meer dan 16 GB geheugen zien. Als je niet weet waardoor dit komt, kom je terecht in een behoorlijke zoektocht met misschien wel geruzie met de leverancier over geheugen dat volgens jou of de leverancier defect is, terwijl het moederbord dit gewoon niet ondersteund.
Vooraf onderzoek doen naar wat wel past en hoeveel scheelt achteraf heel erg veel gedoe !

De harde schijf / harddisk / hdd / ssd

De plek waar al je data permanent (tot je het verwijderd) opgeslagen wordt, is de harde schijf.
In tegenstelling tot RAM geheugen blijft data wel aanwezig wanneer je de computer uit zet.
De standaard aansluiting tegenwoordig is de SATA aansluiting waarover een zeer snelle dataverbinding mogelijk is tussen hdd, moederbord en RAM geheugen.
Je ziet nu steeds meer SSD schijven verschijnen en deze worden ook steeds betaalbaarder.
Het verschil tussen een harde schijf en een SSD (Solid State Disk) is dat een SSD géén bewegende onderdelen bevat zoals leeskoppen en schijven.
SSD is gebaseerd op een aaneenschakeling van geheugenchips waarop data kan blijven bestaan ook wanneer de spanning er af is.
Omdat er geen bewegende onderdelen meer aanwezig zijn, ben je ook de vertraging kwijt van het positioneren van de kop.
Dit resulteert in een gruwelijk snelle data overdracht.
Hoe snel ? Bijvoorbeeld Windows opstarten in 2 keer knipperen met de ogen !
SSD Schijven zijn qua afmetingen ook nog eens een stuk kleiner dan een normale harde schijf.

Veel minder ruimte in je kast heb je nodig voor een SSD :

Andere datadragers

Naast harde schijven, SSD’s zijn er ook nog andere datadragers, zoals bijvoorbeeld optische media.
Een DVD Brander, BlueRay speler, CDRom etc.
Hierin kun je DVD’s, BlueRay’s of CD stoppen en lezen. Met de branders kun je bijvoorbeeld DVD’s branden (schrijven)
Eenmaal gebrand, kun je deze schijfjes alleen nog maar lezen, dus 1 keer schrijven, daarna alleen nog maar lezen.

De videokaart

Alle bovenstaande onderdelen werken met elkaar samen, alleen kun je er niks mee als je de informatie die de computer geeft niet kunt zien.
Daarvoor dient een videokaart. De videokaart vertaald de informatie uit de computer naar een voor de gebruiker begrijpelijk beeld.
En ook bij videokaarten geldt precies hetzelfde als bovenstaande onderdelen :
Er zijn talloze merken, typen en uitvoeringen te krijgen.
Videokaarten van een paar tientjes tot honderden tot duizenden Euro’s !
Hoe duur jouw videokaart wordt is compleet afhankelijk van wat je er mee wilt gaan doen.

Ben je een “gewone” gebruiker die wat internet, telebankiert, e-mailt en wel eens een briefje typt ?
Dan heb je meer dan genoeg aan een moederbord waarop een geintegreerde videokaart zit (meestal een Intel HD Graphics)
Je kunt er films mee kijken en zelfs een licht spelletje zal nog mogelijk zijn.

Dan heb je nog de hele dure videokaarten zoals bijvoorbeeld de Nvidia Geforce 1080 GTX of een Nvidia Quadro videokaart.
Dit zijn echt kaarten met een vanaf prijs van honderden euro’s !
En toch is de ene videokaart niet de andere.
Met een goede Nvidia Quadro kaart, die al gauw boven de € 1000,- kost kun je namelijk niet heel erg goed gamen.
Dit zijn dan weer kaarten voor de zware CAD/CAM systemen waarop bijvoorbeeld Solidworks, AutoCAD etc. draait die uiterst complexe constructies berekenen die weer op een andere manier omgaan met de GPU (Graphical Processing Unit) dan een zware game.
Bedenk dus goed wat je exacte toepassing gaat worden voor je computer.
Ga je zware games draaien ? Dan zit je met een hogere Nvidia Geforce kaart zoals de 1060, 1070 of 1080 altijd wel goed.
Houdt ook rekening met de aanwezige aansluitingen. Monitoren hebben vaak een VGA, DVI of Displayport aansluiting. Voor het beste kwaliteit kies je DisplayPort, HDMI of DVI. Dit zijn digitale aansluitingen. VGA is een analoge aansluiting en kan mindere resultaten opleveren.
Check wel of je monitor en videokaart beschikken over de juiste aansluitingen. Wat je liever niet wilt is het werken met verloopstukjes !

Zware videokaarten hebben vrijwel altijd een extra aansluiting voor stroom omdat deze meer stroom verbruiken dan dat het moederbord kan leveren.
Hou er dus rekening mee dat je voeding dus het benodigde vermogen kan leveren !

Je moet helemaal voor een zware voeding gaan kiezen wanneer je met een SLI of Crossfire configuratie gaat werken.
SLI (Nvidia) en Crossfire (ATI/AMD) is een methode om meerdere videokaarten op je moederbord te plaatsen en met elkaar te verbinden met een SLI of Crossfire bridge (onderlinge kabelverbinding) om zo de grafische prestaties nog meer te verhogen.
Houdt er rekening mee dat je met 2 videokaarten in SLI niet 2 keer zo veel kunt presteren !
Maak dus de afweging of die forse investering in een dure videokaart en ook een zwaardere voeding het wel waard is.

Het uiteindelijke resultaat

Wanneer alle componenten geplaatst zijn, aangesloten en gecontroleerd, kun je een testdrive maken door het systeem op te starten en in 1e instantie eens kijken of je beeld krijgt. Je computer zal er ongeveer als onderstaand plaatje uitzien

Toetsenbord, muis en monitor dienen vanzelfsprekend ook aangesloten te worden.

Wanneer de computer opstart, beeld geeft en geen foutmeldingen geeft, dan is het tijd om een besturingssysteem te installeren.
Kies je voor Windows of Linux  waarna je aan de slag kunt met je nagelnieuwe systeem !

Heb je aanvullingen op dit artikel of vragen ?
Laat het ons weten zodat we dit artikel met jullie suggesties aan kunnen vullen !